ماده 1
تعاریف اصطلاحات واژه های استفاده شده در این آیین نامه به شرح زیر میباشد:
الف - قانون: قانون ممنوعیت بکار گیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه مصوب 1375
ب - فرهنگستان: فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ج - اسم خاص: اسمی است که برای نامیدن شخص معین یا جای معین یا چیز معین بکار میرود
د - روزنامه و سایر مطبوعات: نشریههای نوشتاری یا به صورتهای دیگر که به طور مستقیم با نام ثابت و تاریخ و شماره ردیف در زمینههای گوناگون براساس قانون مطبوعات مصوب 1364.12.22 مجاز به انتشار میباشند
ه - گزارشها و مکاتبات: گزارش های و نامههای رسمی که با امضای مسئولان دستگاههای مندرج در قانون ارسال میشوند
و - سخنرانی و مصاحبه رسمی: سخنرانی و مصاحبه رؤسای قوای سه گانه وزیران معاونان رییس جمهور رؤسای دیوان عالی کشور و دیوان عدالتاداری، دادستان کل کشور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، فرماندهان ستادهای مشترک سپاه پاسداران و ارتش و فرماندهان نیروهای پنجگانه سپاه پاسداران و نیروهای سه گانه ارتش و فرمانده نیروی انتظامی معاونان وزیران رؤسای دانشگاه ها و مؤسسههای آموزش عالی رؤسا، معاونان و مدیرانکل سازمانهای دولتی افراد هم تراز آنان.
ماده 2
دستگاه های قانون گذاری اجرایی و قضایی کشور و سازمانهای وابسته به آنها و شرکتهای زیر پوشش وابسته یا تابعه و شرکتهای دولتی ملیشده یا مصادره شده یا دارای مدیریت دولتی که به نحوی زیر پوشش یکی از وزارتخانهها یا سازمانهای دولتی اداره میشوند و یا به نحوی از انحاء ازبودجه عمومی کل کشور استفاده میکنند یا قسمتی از بودجه آنان را دولت تأمین میکند و مؤسسهها و شرکت هایی که شمول مقررات بر آنها مستلزم ذکر نام است مانند سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران شرکت ملی نفت ایران سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران سازمان صنایع ملی ایران، شرکت مخابرات ایران، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و همچنین شهرداریها و مؤسسه ها و نهادهای عمومی موضوع تبصره ذیل ماده (5) قانون محاسبات عمومی مشمول قانون و این آیین نامه میباشند.
ماده 3
مقامات مذکور در ماده (1) و دستگاه های موضوع ماده (2) این آیین نامه موظفند الفاظ و واژه های بیگانه را در گزارش نویسی، نامه نگاری،سخنرانی و مصاحبه های رسمی بکار نبرند .
ماده 4
آن دسته از کلمات عربی و همچنین بعضی از واژههای متعلق به سایر زبان ها که از دیر باز در زبان فارسی رواج یافته و هم اکنون جزیی از زبان فارسی محسوب میشود یا واژه ها و اصطلاحات عربی برگرفته از متون و معارف و فرهنگ اسلامی که با بافت زبان فارسی معیار هم خوانی و تناسب داشته باشد واژه بیگانه تلقی نمیشود.
ماده 5
مکاتبات و آگهی هایی که دستگاه های موضوع ماده (2) برای مخاطبان غیر ایرانی تهیه میکنند از شمول این آیین نامه خارج است.
ماده 6
افرادی که علاوه بر زبان فارسی به یکی از زبان های خاص اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی یا گویشهای محلی و قومی رایج در بعضی مناطق ایران سخن میگویند مجازند از اسامی خاص متعلق به آن زبان یا گویش در نام گذاری خدمات محصولات و مؤسسهها و اماکن مربوط با درج معنا و خاستگاه به خود در همان مناطق استفاده کنند.
ماده 7
تبدیل نام های خاص خدمات یا محصولات ساخت کشورهای دیگر به زبان فارسی الزامی نیست و تغییر اسامی مؤسسه هایی که این نوع محصولات را عرضه میکنند ضرورت ندارد.
ماده 8
کالاهای صادراتی مشروط بر اینکه در داخل کشور توزیع نشود از شمول قانون و این آیین نامه خارج است.
ماده 9
عبارت های شامل الفاظ بیگانه که در نوشتهها یا سخنان موضوع قانون و این آیین نامه به لحاظ رعایت امانت در نقل قول یا بیان خصوصیات و مقتضیات تاریخی و اجتماعی و آموزشی ذکر آنها ضرورت دارد از شمول قانون و این آیین نامه مستثنی هستند.
ماده 10
فرهنگستان موظف است با همکاری دستگاه های مشمول این آیین نامه به منظور زمینه سازی برای اجرای قانون و این آیین نامه تا سه سال واژه های بیگانه ای را که در دستگاه های یاد شده به کار میرود به معادل فارسی تبدیل کند.
ماده 11
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است با ایجاد واحد مناسب در تشکیلات فعلی خود ضمن زمینه سازی برای اجرای قانون واین آیین نامه با جدیت از بکارگیری واژههای نا مانوس بیگانه خود داری کند و ضوابط دستور زبان فارسی معیار را در کلیه برنامههای خود رعایت نماید صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ملزم است واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی را پس از ابلاغ در تمامی موارد بکار برد.
ماده 12
دستگاه های یاد شده در ماده (2) این آیین نامه که به کارگاه ها، کارخانهها، اماکن تولیدی و تجاری و خدماتی پروانه تأسیس و پروانه کسب یابهره برداری یا اجازه تولید و ادامه فعالیت میدهند موظفند پس از صدور پروانه و اجازه تولید و ادامه فعالیت به متقاضیان ابلاغ کنند تا نسبت به تغییرنام مؤسسه یا محصولات خود و گزینش نام فارسی اقدام کنند.
تبصره - به منظور رعایت حقوق مکتسبه و حمایت از تولیدکنندگان داخلی و صادرکنندگان، ادامه فعالیت واحدها، ارایه خدمات و تولید کالاهایی که قبلاً با نام غیر فارسی، پروانه یا مجوز گرفتهاند منوط به موافقت شورای موضوع ماده (۱۷) این آییننامه است.
ماده 13
کلیه روزنامهها و نشریه های فارسی زبان موظفند مفاد قانون را در چاپ آگهی های عمومی داخلی تبلیغاتی و تجاری رعایت کنند.
ماده 14
استفاده از تابلو یا نوشتهها و نشانه هایی که منحصراً به خط غیر فارسی تنظیم شده باشد به استثنای نشانههای بین المللی ممنوع است. نیروی انتظامی موظف است از نصب و ادامه استفاده از آنها جلوگیری کند.
تبصره - در مواردی که کاربرد خط غیر فارسی به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضرورت داشته باشد، تا یک سوم اندازه خط فارسی بلامانع است.
ماده 15
چنانچه بر سر فارسی بودن یک نام میان صاحب مؤسسه و دستگاه های مجری اختلاف نظر پدید آید مرجع تشخیص فرهنگستان خواهد بودکه به در خواست دستگاههای مجری نظر خود را اعلام خواهد کرد.
تبصره - فرهنگستان موظف است ظرف سه ماه از تاریخ وصول استعلام نظر خود را اعلام نماید در هر حال تا زمانی که فرهنگستان اعلام نظر نکردهاست مجازاتهای موضوع تبصره (8) قانون اعمال نخواهد شد.
ماده 16
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در صورت اطلاع یا مشاهده تخلف از مفاد ماده (12) این آیین نامه طی اخطاریه به متخلف ضمن بیان موردیا موارد تخلف 15 روز مهلت تعیین میکند تا رفع تخلف صورت گیرد چنانچه پس از پایان مدت مذکور تخلف رفع نشده باشد مراتب را به حوزهانتظامی محل اعلام مینماید تا نسبت به تعویض نشانهها و تغییر اسامی و عناوین اقدام لازم به عمل آید در صورت تکرار تخلف مراتب از طریق مراجع قضایی برای اعمال مجازاتهای بند (ج) و (د) تبصره (8) قانون منعکس خواهد شد.
ماده 17
به منظور هماهنگی بین دستگاه های اجرایی ذیربط در انجام تکالیف مشخص شده در قانون و این آیین نامه و رفع مشکلات اجرایی، شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایندگان تام الاختیار وزرای کشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی و رؤسای سازمانهای میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ثبت اسناد و املاک کشور و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و فرمانده نیروی انتظامی، شهردار تهران و رییس فرهنگستان تشکیل خواهد شد. تصمیمات شورا حسب مورد برای اجرا یا تصمیم گیری مراجع قانونی ذیربط ارسال میگردد.
تبصره - در صورت لزوم نمایندگان سایر دستگاه های ذی ربط با دعوت رییس شورا در جلسات حضور مییابند.
ماده 18
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سایر سازمان های ذی ربط موظفند به نحو مقتضی از طریق وسایل ارتباط جمعی زمینههای اجتماعی و فرهنگی اجرای قانون و این آیین نامه را فراهم کنند.