مقررات مختلف
ماده ۱۷۳
رانندگان وسایل نقلیهای که در پشت سر وسیله نقلیه دیگر حرکت میکنند، موظفند فاصله مناسبی را برای جلوگیری از تصادف حفظ کنند. چگونگی رعایت فاصله مناسب به وسیله متنهای آموزشی تهیه شده و با روش قاعده دو ثانیه از طریق کتابهای آموزشی موضوع تبصره ماده (۹۷) این آییننامه، به درخواست کنندگان گواهینامه آموزش داده میشود.
ماده ۱۷4
کامیونهای بزرگ و وسایل نقلیه دیگری که دارای یدکهای طویل هستند و همچنین وسایل نقلیهای که به صورت کاروان و دسته جمعی در یک ستون در جادهها حرکت میکنند، هنگام عبور باید فاصله بیشتری با وسایل نقلیه جلوی خود داشته باشند به طوری که وسیله نقلیه دیگری که از آنها سبقت میگیرد، بتواند پس از سبقت بار دیگر در جلو آنها وارد مسیر مجاز عبور خود شوند.
ماده ۱۷۵
سوار کردن بیش از ظرفیت مجاز تعیین شده در وسیله نقلیه و همچنین گذاشتن بار یا اشیا دیگر در قسمت جلو یا عقب آن اعم از درون یا بیرون که مانع دید راننده گردد ممنوع است.
ماده ۱۷۶
رانندگان وسایل نقلیه سنگین هنگام عبور از جادههای کم عرض و باریک یا عقب راندن، باید یک نفر کمک راننده برای پرهیز از هرگونه خطری همراه داشته باشند.
ماده ۱۷۷
حرکت با دنده خلاص در سرازیریها ممنوع است.
ماده ۱۷۸
وسایل نقلیه نباید از روی لولههای آب آتش نشانی که برای خاموش کردن آتش در خیابان قرار گرفته اند، عبور نمایند، مگر با اجازه متصدیان آتش نشانی.
ماده ۱۷۹
رانندگان تاکسیها و وسایل نقلیه مسافربری موظفند موارد زیر را رعایت نمایند:
الف ـ سوار کردن مسافر با داشتن مسافر قبلی در تاکسیهای تلفنی، بی سیم و یا مؤسسات و یا شرکتهای تاکسیرانی دربست، ممنوع است.
ب ـ رانندگان تاکسیها موظفند پس از سوار شدن مسافر و هنگام شروع به حرکت، تاکسیمتر را به کار اندازند. در صورت نداشتن یا خرابی تاکسیمتر حق کارکردن ندارند، مگر در نقاطی که شهرداری نصب تاکسیمتر را ضروری اعلام نکرده باشد.
پ ـ رانندگان وسایل نقلیه عمومی دیگر که دربست کرایه داده میشوند نباید بدون رضایت کرایه کننده شخص دیگری را سوار کنند.
ت ـ خودداری از بردن مسافر برای وسایل نقلیه عمومی و همچنین نرساندن مسافر به مقصد ممنوع است، مگر اینکه بر اساس ضوابط مربوط خارج از خدمت (سرویس) باشند.
ث ـ رانندگان وسایل نقلیه عمومی و کمک رانندگان آنها نباید با مسافران با خشونت و بی احترامی رفتار نمایند.
ماده ۱۸۰
رانندگان حق ندارند ضمن رانندگی، دخانیات استعمال نمایند یا خوراکی یا آشامیدنی میل کنند و استفاده از هرگونه وسایل و تجهیزات مانند تلفن همراه که باعث انحراف ذهنی و رفتاری راننده گردد ممنوع است. رانندگان موظفند در هر حال به طور کامل به جلو توجه داشته باشند.
ماده ۱۸۱
رانندگی برای کسی که نوشابه الکلی یا مواد مخدر و داروهای خوابآور مصرف کرده تا رفع کامل آثار آن ممنوع است.
تبصره ـ در مواردی که مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه به وجود حالت مستی و یا حالت غیرعادی ناشی از مصرف مواد یاد شده به رانندهای ظنین شوند، موظفند وسیله نقلیه را متوقف ساخته و بلافاصله میزان الکل خون راننده و مانند آن را از طریق آزمایشهای لازم تعیین و از رانندگی وی جلوگیری نموده و متخلف را برای تعیین تکلیف به مراجع مربوط معرفی نمایند.
ماده ۱۸۲
سوار کردن اشخاص آلوده به کثافات در وسایل نقلیه عمومی مسافربری مجاز نیست.
ماده ۱۸۳
راننده موظف است هنگام رانندگی، گواهینامه رانندگی خویش، بیمه نامه شخص ثالث خودرو و کارت شناسایی خودرو را همراه داشته باشد و در صورت درخواست مأموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه، آنها را تسلیم نماید. مأمور موظف است پس از ملاحظه و بررسی مدارک آنها را بازگرداند، مگر در مواردی که به موجب قانون یا آییننامه، اخذ گواهینامه به منظور درج تخلف در آن ضرورت داشته باشد. در این صورت در برابر دادن رسید، گواهینامه اخذ میگردد.
ماده ۱۸۴
استفاده از بوقهای شیپوری، سوت بلبلی و به طور کلی هر نوع وسیله آگاه سازی صوتی با صدای ناهنجار و غیرعادی در مناطق مسکونی و همچنین زدن بوق ممتد یا غیرضروری یا مکرر و یا زدن بوق در محلهایی که این عمل به وسیله علایم منع شده است، ممنوع است. استفاده از بوق برای مقاصدی مانند صدا زدن افراد، جلب توجه مسافر، اعلام حضور و باز کردن درب منزل، خداحافظی و مانند آنها ممنوع است.
ماده ۱۸۵
وسایل نقلیه امدادی که مجاز به داشتن چراغ گردان یا آژیر خطر ویژه میباشند تنها هنگامی که برای انجام مأموریتهای مهم و فوری در حرکتند، باید از آنها استفاده نمایند.
ماده ۱۸۶
وسایل نقلیه انتظامی و امدادی، هنگامی که برای انجام مأموریت فوری در حرکتند در صورت به کار بردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر، تا حدودی که موجب بروز تصادف نشود، مجاز به انجام اعمال زیر میباشند:
الف ـ توقف در محل ممنوعه
ب ـ تجاوز از سرعت مجاز و سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر
پ ـ عبور از طرف چپ راه و همچنین دورزدن در نقاط ممنوعه
ت ـ گذشتن از چراغ قرمز یا رعایت نکردن علایم دیگر ایست، مشروط به این که از سرعت وسیله نقلیه در این گونه محلها تا حداقل امکان کاسته شود.
ماده ۱۸۷
درهای وسایل نقلیه در حال حرکت باید به طور کامل بسته باشد و باز کردن آنها پیش از توقف کامل مجاز نیست.
ماده ۱۸۸
اتومبیلهای مدارس تنها هنگام سوار و پیادهکردن دانشآموزان حق استفاده از علایم دیداری یاد شده در ماده (۶۰) را دارند.
ماده ۱۸۹
استفاده از لاستیکهای فرسوده و غیراستاندارد در وسایل نقلیه ممنوع است. هنگام برف و یخبندان و به طور کلی در صورت اعلام مقامات مرتبط و یا مأموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه، رانندگی با وسیله نقلیهای که چرخهای آن به زنجیر و یا لاستیک یخ شکن مجهز نباشد، ممنوع است.
ماده ۱۹۰
راندن وسیله نقلیهای که بیش از ظرفیت مندرج در کارت مشخصات، بار یا مسافر گرفته ممنوع است.
ماده ۱۹۱
عبور وسایل نقلیه از میان دستجات ارتش یا مأموران انتظامی یا دانش آموزان یا تشییع کنندگان جنازهها یا دیگر دستجات تشریفاتی و بوق زدن در این گونه موارد مجاز نیست.
ماده ۱۹۲
عبور وسایل نقلیه از پیادهروها و توقف آنها روی پیاده رو ممنوع است.
ماده ۱۹۳
سوار شدن و سوار کردن اشخاص روی گلگیر یا رکاب یا سایر قسمتهای بیرونی وسایل نقلیه ممنوع است.
ماده ۱۹۴
راندن و یا حرکت با اسکیت و اسکوتر و مانند آنها درمعابر عمومی ممنوع است، مگر در مسیرهایی که از سوی راهنمایی و رانندگی با نصب تابلو ویژه، مجاز اعلام شده باشد.
ماده ۱۹۵
عبور وسایل نقلیه سنگین که حداکثر سرعت آنها از ۱۵ کیلومتر در ساعت تجاوز نمیکند مانند تراکتورهای زنجیری و غلطکهای جاده کوبی و غیره باید پیش از رسیدن آنها به اولین پست راه آهن یا ایستگاه، خبر داده شود تا تدارک احتیاطی لازم برای عبور بی خطر آنها از تقاطع راه آهن فراهم گردد.
ماده ۱۹۶
رانندگان این گونه وسایل نقلیه موظفند هنگامی که عبور آنها از تقاطع راه آهن مجاز است پیش از رسیدن به آن توقف کامل کنند و پس از دیدن دو طرف و اطمینان از نبودن خطر احتمالی از آنجا بگذرند. هنگامی که نزدیک شدن قطار به وسیله علایم یا صدای لکوموتیو اعلام میشود، تا عبور قطار نباید از تقاطع عبور نمایند.
ماده ۱۹۷
هرگاه مأمور راهنما در محل تقاطع راه آهن حضور داشته باشد، عبور از تقاطع باید با فرمان او انجام گیرد.
ماده ۱۹۸
هیچ کس حق ندارد وسیله نقلیهای را که متعلق به او نیست یا راننده آن نمیباشد، بدون اجازه کسی که آن را در اختیار دارد از محل خود حرکت دهد یا با آن رانندگی کند، مگر مأموران انتظامی با رعایت قوانین و مقررات و در چارچوب وظایف قانونی.
ماده ۱۹۹
هیچ کس حق ندارد به شخصی که گواهینامه رانندگی ندارد اجازه رانندگی با وسیله نقلیه خود را بدهد. با متخلف برابر مقررات کیفری رفتار خواهد شد.
ماده ۲۰۰
هیچ کس حق ندارد وسیله نقلیهای را که طبق نظر کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه دارای عیب و نقص فنی بوده یا وسایل ایمنی کامل مقرر در این آییننامه را نداشته باشد، در راهها براند.
ماده ۲۰۱
مأموران راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه، حسب مورد، پس از اعلام مراجع صلاحیت دار به منظور پیشگیری از حوادث مکلفند از عبور و مرور در راههایی که به علت خرابی، جاری شدن سیل، ریزش کوه و بهمن و یا علتهای دیگر خطرناک میباشند تا تعمیر و رفع علتهای خطر، جلوگیری به عمل آورده و یا از حرکت وسایل نقلیه غیر مجهز به تجهیزات لازم ممانعت به عمل آورند.
ماده ۲۰2
صدور مجوز جا به جایی مسافر در شهرها و حومه آنها با شهرداری محل میباشد.
ماده ۲۰۳
حمل مسافر با وسایل نقلیه باربری ممنوع است. همچنین حمل مسافر با وسایل نقلیهای که دارای پلاک شخصی بوده و پیشتر مجوز لازم برای جا به جایی مسافر از وزارت راه و ترابری و یا شهرداری دریافت ننموده باشند، ممنوع میباشد مگر در شرایط اضطراری و با اجازه پلیس راه و یا راهنمایی و رانندگی.
تبصره – درمواردی که نیروهای/انتظامی و نظامی در راستای انجام ماموریتهای عملیاتی ناگزیر به انتقال مامورین با وسایل نقلیه باربری هستند استفاده از قسمت بار خودروهای مذکور برای انتقال مامورین مجاز است.
ماده ۲۰۴
در صورت نبود امکانات لازم برای رساندن مجروحان به مراکز درمانی، کلیه رانندگان مکلفند همکاری لازم را برای رساندن مصدومان تصادفات رانندگی به اولین مرکز درمانی انجام دهند.
ماده ۲۰۵
هیچ کس حق ندارد در حالی که سوار دوچرخه یا کفشهای چرخ دار یا سه چرخههای بدون رکاب مانند اسکیت و اسکوتر یا اتومبیلهای اسباب بازی است به وسایل نقلیه در حال حرکت تکیه نماید و آنها را وسیله حرکت خود یا حرکت وسیلهای که بر آن سوار است قرار دهد. تکیه نمودن و آویزان شدن اشخاص نیز به وسایل نقلیه ممنوع است.
ماده ۲۰۶
ریختن شیشه، بطری، میخ، سیم، حلبی، مایعات لزج و چرب، نخالههای ساختمانی و زباله، مصالح ساختمانی، شستشوی وسایل نقلیه، ایجاد موانع و به طور کلی هر عملی که باعث سد راه و ایجاد خطر و انحراف وسایل نقلیه از مسیر حرکت باشد بر روی راهها، شانه جادهها و حریم قانونی آنها ممنوع است. همچنین ریختن هرگونه زباله، ضایعات و اشیا، آب دهان و مانند آن از درون خودرو به وسیله راننده و یا سرنشینان ممنوع است.
ماده ۲۰۷
نصب هر نوع علایم و پلاکهای متفرقه و همچنین الصاق یا نصب یا نقش هر نوع آگهی، نوشته، عکس و نوشتن عبارات و ترسیم نقوش روی شیشهها یا بدنه درونی یا بیرونی وسایل نقلیه به منظور تجارت، تبلیغ، نمایش و مانند آن ممنوع است مگر بر اساس ضوابطی که به پیشنهاد شورایعالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور به تصویب وزیر کشور خواهد رسید. در مورد جادهها با تصویب وزارت راه و ترابری اقدام میشود.
ماده ۲۰۸
حرکت وسایل نقلیه دارای چرخ فلزی در معابر شهری مجاز نیست.
ماده ۲۰۹
اعمال زیر در خیابانها و معابر شهری ممنوع است:
الف ـ ورزش و مسابقههای ورزشی، مسابقه با اسب یا حیوانات دیگر و وسایل نقلیه، بدون کسب مجوز از مقامات صلاحیت دار.
ب ـ بستن، خوراک دادن و رها کردن دامها و پرندگان.
پ ـ انجام هرگونه حرکات پرشی، نمایشی، تک چرخ، دور زدن درجا، رانندگی همراه با صدای ناهنجار و ممتد بوق یا صدای اگزوز و اصطکاک چرخها و مانند آنها.
ماده ۲۱۰
هرکس که مسؤول حرکت و هدایت حیوانات است، هنگام عبور از عرض یا طول معابر در شب باید از علایم سیار مانند (فانوس، چراغهای الکتریکی، دستانه یا راکت شبرنگ دار) استفاده نماید.
رانندگان موظفند با دیدن حرکت گله و رمه از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم تا عبور احشام توقف نمایند.
به هرحال عبور دادن حیوانات از نقاط مشخص شده و تا حد امکان دارای روشنایی ضرورت دارد.
ماده ۲۱۱
دستگاههای مسؤول موظفند پیش از بسته شدن تمام یا بخشی از راه برای انجام هر نوع عملیات اجرایی اعم از تعریض، تعمیر، نگهداری، حفاری و مانند آنها، هماهنگیهای لازم را انجام داده و با اطلاع ادارات راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه اقدام و مراتب را به آگاهی مردم برسانند.
ماده ۲۱۲
اشخاصی که به هر عنوان روی راههای عمومی کار میکنند، موظفند پیش از شروع به کار، علایم ایمنی عبور و مرور را بر اساس ضوابط و استانداردهای ایمنی در عملیات اجرایی راهها که به تأیید مسؤولین مرتبط میرسد در محل نصب و همچنین لوازم کار، لباسهای کارگران و وسایل نقلیه خود را به علایم هشدار دهنده مجهز نمایند. در غیراینصورت مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه موظفند از کار آنان جلوگیری به عمل آورند.
ماده ۲۱۳
شهرداریها و مأموران متصدی ایجاد فضای سبز، نصب کننده اتاقک (کیوسک) تلفن و مانند آنها موظفند مثلث دید رانندگان را در تقاطعها باز نگهدارند.
ماده ۲۱۴
جز مأموران صلاحیت دار هیچکس حق ندارد برای هدایت، حفاظت و کنترل وسایل نقلیه در سواره رو خیابان بایستد یا قدم بزند.
ماده ۲۱۵
پیادگان موظفند که:
الف ـ در محلهایی که پیاده رو وجود دارد از سطح سواره رو استفاده نکنند.
ب ـ در محلهایی که پیاده رو وجود ندارد یا در صورت وجود به دلایلی غیرقابل تردد باشد باید از منتهیالیه سمت چپ سواره رو و عکس جهت حرکت وسایل نقلیه عبور نمایند.
پ ـ برای گذشتن از عرض راه، تنها از گذرگاههای پیاده، پلهای هوایی و گذرگاههای زیرزمینی مجاز عبور نمایند.
ت ـ از دویدن، پریدن و ورود ناگهانی به سطح سواره رو خودداری کرده و مراقب حرکت وسایل نقلیه باشند.
ث ـ از حصار آزادراهها نگذرند و در بزرگراهها و خیابانها از لابلای درختان و گل بوتههای حاشیه و میانه راه عبور نکنند.
ج ـ در تقاطعها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود (چراغ عابر) حرکت نمایند و هنگامی که چراغ عابر قرمز بود عبور نکنند.
چ ـ از موانع و خط کشی خطوط ویژه، سواره رو خیابانها و میدانها عبور نکنند.
ح ـ در بزرگراهها و خیابانهای اصلی، از خارج از گذرگاههای تعیین شده عبور نکنند.
خ ـ در سواره رو خیابان برای سوار شدن به وسیله نقلیه و همچنین صحبت کردن یا خرید و فروش با راننده یا سرنشینان وسایل نقلیه، توقف نکنند.
ماده ۲۱۶
رانندگی با وسایل نقلیه دارای پلاک دولتی که علامت مشخص کننده روی شیشه یا دیگر قسمتهای تعیین شده آن الصاق یا نصب نشده باشد، ممنوع است.
ماده ۲۱۷
رانندگانی که دچار معلولیت و یا ناشنوایی هستند باید با علامت ویژهای که روی شیشه عقب وسیله نقلیه الصاق میشود، دیگر رانندگان را از وضعیت خود آگاه سازند تا رانندگان با دیدن آن علامت، علاوه بر رعایت مقررات این آییننامه، احتیاط لازم را بنمایند.
ماده ۲۱۸
شهرداریها موظفند پیادهروهای استاندارد، هموار و ایمن با در نظر گرفتن عبور سالخوردگان و معلولان با صندلی چرخ دار و یا بدون آن، در حاشیه معابر شهری ایجاد کنند و با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر، در محلهای مناسب نیز مسیر عبور دوچرخه سواران را تا حد امکان و به صورت جداگانه ایجاد نمایند.
ماده ۲۱۹
شهرداریها موظفند به منظور افزایش ایمنی عبور و مرور، با همکاری زیر مجموعههای وزارت نیرو، برای تأمین روشنایی معابر شهرها اقدام نمایند.
ماده ۲۲۰
رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه موظفند هنگام حرکت وسیله نقلیه کمربندهای ایمنی خود را بسته نگاه دارند.
تبصره ـ سوارکردن کودکان کمتر از ۱۲ سال در صندلی جلو وسیله نقلیه و همچنین در آغوش داشتن کودک هنگام رانندگی ممنوع است.
ماده ۲۲۱
باز گذاشتن در صندوق عقب وسیله نقلیه در حال حرکت، یا نصب پرده یا کرکره یا هر چیز دیگری که مانع دید عقب وسیله نقلیه شود ممنوع است.
ماده ۲۲۲
ریزش روغن، نفت گاز، بنزین و مایعات آلوده و تخریب کننده دیگر در راهها ممنوع است.
ماده ۲۲۳
زمان لازمالاجرا شدن آن دسته از احکام این آییننامه که اجرای آنها مستلزم آموزش، اطلاعرسانی عمومی یا کسب مهارتهای خاص باشد، اول مهرماه سال ۱۳۸۴ تعیین میشود.